Spillfeskur toskur. (Maria Olsen Photo)
Tíðin kann vera komin til felags stev á sjógvi og landi
Seljarar og keyparar av ráfiski eru samdir um at tilfeingisgjald eigur ikki at verða tikið við kassa eitt — og hóast sera ymisk áhugamál í avreiðingarprísum kundu vinnan á sjógvi og landi drigið felags línu tá talan er um fiskaútflutning.“Allur fiskur sum verður veiddur av føroyskum kvotum má og skal víðariframleiðast í Føroyum,” segði Føroya Ráfiskakeyparafelag herfyri. “Hetta er avgerandi treytin fyri at føroyska fiskivinnan kann kappast við aðrar,” stóð víðari at lesa í almennum skrivi frá felagnum.
Ráfiskakeyparafelagið vísti á at meðan fiskireiðarar hava kvotur og fiskidagar hava virkini á landi onga rávørutrygd. Hinvegin, sum fiskireiðarar vísa á, eru ongar lógarligar avmarkingar fyri hvørjar nøgdir virkini kunnu framleiða.
Men eitt av argumentunum aftan fyri skrivið frá fiskavirkjunum á landi er kanska ikki so væl kent sum tað átti at verið, nevniliga: Ein meira greitt defineraður føroyskur samleiki í fiskahøpi hevði kunnað verið við til at styrkt kappingarførið hjá tí føroysku fiskivinnuni sum heild og hevði kunnað hækkað virðið á vørum við føroyskum uppruna.
Sum Jógvan Gregersen, formaður í Ráfiskakeyparafelagnum og stjóri á saltfiskavirkinum Vaðhorn á Strondum, sigur í samrøðu við bloggin Fiskivinnan: “Føroyskur fiskur átti at havt eitt serstakt føroyskt spjaldur, og sjálvandi eigur fiskivinnan á sjógvi og landi at kunna samstarva um hetta. Føroyskur fiskur eigur ikki at enda sum rávøra í láglønarframleiðslu — hann er dýrt veiddur og dýrt virkaður. Í mun til eftirspurningin á heimsmarknaðinum eru tey umleið 500.000 tonsini sum føroyingar fiska nóg lítið til at kunna virðisøkjast munandi. Men sum er verður alt ov nógv av hesum útflutt óvirkað, og tað er óheppið tí harvið fáa vinnan og samfelagið ikki optimalt burtur úr tilfeinginum.”
Regin Mikkelsen, stjóri í Rainbow Seafood og næstformaður í Ráfiskakeyparafelagnum, tekur undir við tí sum formaðurin í felagnum sigur, og leggur afturat: “Eins og nú í stóran mun er eydnast fyri føroyskan alilaks, áttu vit tá tað kemur til vøru frá føroyskari fiskiveiði eisini at bygt upp serligar marknaðir ið eru til reiðar at gjalda eyka fyri júst føroyskan fisk. Alt hetta krevur sjálvandi at vinnan setur seg niður av álvara og leggur eina veruliga ætlan, og tað eigur avgjørt ikki at vera ómøguligt.”
Fleiri av fortreytunum fyri at menna slíkar marknaðir eru longu til staðar: tað ríka og lutfalsliga ódálkaða føroyska havumhvørvið og tann geografiska staðsetingin mitt í Norður Atlantshavi, tann sterka føroyska traditiónin innan fiskivinnu og tað at hendan vinnan er tøkniliga framkomin.
Avbjóðingarnar eru tó ikki at undirmeta.
“Hetta snýr seg sjálvandi eisini um ta kapping sum vit hava um ráfiskin, og har má tað vera eitt krav at allur fiskur sum er veiddur við føroyskum rættindum skal fyrst upp á land í Føroyum,” sigur Regin Mikkelsen. “Síðani verður tað sjálvandi ymiskt umsitingarligt at taka atlit til og har mugu so semjur kunna finnast. Tað sær eisini út til at politikarar eru samdir um hetta sum eitt krav ella málsetning, men so koma undantøkini inni í myndina og hvussu nógv og hvussu umfatandi skulu tey vera? Fyrst mugu vit so staðfesta at fyri at fáa hægri virði í fiskin so er neyðugt at hugsa um føroyskan uppruna sum nakað exklusivt heldur enn rávøra fyri nøkur risastór merkir sum vísa seg at vera heimsmeistarar í at trýsta sínar innkeypsprísir niður ígjøgnum.”
